Vücudun Gizli Kahramanları: Kök Hücreler

İçerik Yazarı: Gülseren Metin

Editör: Azize Eda Taşkın

Tasarım: Hatice Ece Uzal

Kök hücreler, vücuttaki özelleşmiş hücre tiplerine dönüşebilen ve benzersiz yeteneklere sahip olan özel hücrelerdir. Bu özellikleri, kök hücreleri hastalıkların tedavisi ve dokuların yenilenmesi için potansiyel birer araç haline getirir. Kök hücreler, bilim dünyasında büyük umutlar vadeden ve araştırma alanlarında önemli bir rol oynayan bir hücre türüdür.

Bu hücreleri laboratuvar ortamında çoğaltmak günümüz teknolojisi ile mümkündür. Laboratuvar ortamında hücre çoğaltmak "hücre kültürü" terimiyle ifade edilir. Kök hücreler, bir besiyeri içeren kültür kabında laboratuvar koşullarında çoğaltılabilirler.

Kök hücre çeşitlerini özetlemek gerekirse; yetişkin kök hücreler, uyarılmış pluripotent kök hücreler ve embriyonik kök hücreler olarak sıralayabiliriz. Yetişkin kök hücreler, canlı geliştikçe hasarlı olan hücrelerin yerine geçecek yeni hücrelerin oluşmasını sağlamaktadır. Yetişkin kök hücrelerinin multipotent yapıda olduğu bilinmektedir; vücuttaki herhangi bir hücreye değil, sadece kan ve deri hücrelerine dönüşebilme özellikleri vardır.

Uyarılmış pluripotent kök hücreler veya diğer bir ifadeyle “iPS hücreleri”, laboratuvar ortamında bilim insanları tarafından üretilebilen kök hücrelerdir. Embriyonik kök hücreler, büyüyüp gelişerek bir bebeğe dönüşen embriyo için yeni hücre sağlamaktadır. Embriyonik kök hücreler pluripotent özellik gösterir, diğer bir ifadeyle vücuttaki herhangi bir hücreye dönüşebilme potansiyeline sahiptirler.

Bu hücreler hastalık sürecini izlemek, hücre biyolojisi çalışmaları yapmak, kök hücre bazlı dokular üstünde geliştirilen yeni ilaçların test edilmesi gibi çeşitli araştırma alanlarında ve hatta klonlama amacıyla da kullanılır. Kök hücreler, bilim dünyasında büyük umutları beraberinde getirmektedir ve ilerleyen dönemlerde daha birçok alanda kullanılmaları beklenmektedir.