Acanthamoeba türleri, mikroskobik boyutta serbest yaşayan amiplerdir. Toprakta, havada, musluk suyunda, yüzme havuzlarında ve hatta kontakt lens kaplarında bile bulunabilirler. Genellikle zararsızdırlar; ancak bazı durumlarda insanlarda göz, beyin ve cilt enfeksiyonlarına yol açabilirler. En çok bilinen enfeksiyonlardan biri, kontakt lens kullanan kişilerde görülen Acanthamoeba keratitidir.
Bu amiplerin dikkat çeken yönlerinden biri, bazı bakterilerle kurdukları ilişkidir. Normalde bakterileri avlayarak beslenen Acanthamoeba’lar, bazı bakteriler tarafından adeta ele geçirilir.
Bu bakteriler, amibin içinde yaşamaya başlar, burada çoğalır ve dış ortamın zararlı etkilerinden korunur. Dışarıdan bakıldığında zararsız görünen Acanthamoeba'nın içinde hastalık yapıcı bakterilerin gizlenmesine “Truva atı ilişkisi” denir.
Bu durumda bakteriler, sadece korunmakla kalmaz, aynı zamanda daha dirençli hale gelirler. Acanthamoeba’nın içinde bulunan bazı bakteriler, dezenfektanlara ve antibiyotiklere karşı daha dayanıklı olabilir. Bu da özellikle hastane ortamlarında ya da su sistemlerinde ciddi enfeksiyon riski doğurur.
Bilim insanları, Acanthamoeba’nın aynı zamanda bakteriler için bir “eğitim alanı” gibi işlev gördüğünü belirtmektedir. Bakteriler, amibin içinde yaşarken bağışıklık sisteminden nasıl kaçacaklarını ya da ilaçlara nasıl direnç geliştireceklerini öğrenebilirler. Bu da onları insanlar için daha tehlikeli hale getirir.
Sonuç olarak, Acanthamoeba yalnızca zararsız bir mikroorganizma değildir; içinde saklanan bakterilere korunaklı bir ortam sağlayan ve onları daha güçlü hale getirebilen bir mikrobiyal üs gibi davranabilir. Bu nedenle çevresel sağlık takibi ve enfeksiyon hastalıklarının önlenmesinde Acanthamoeba’nın önemi büyüktür.
Khan, N. A. (2006). Acanthamoeba: Biology and Pathogenesis. Caister Academic Press.
Marciano-Cabral, F. & Cabral, G. (2003). Acanthamoeba spp. as agents of disease in humans. Clinical Microbiology Reviews, 16(2), 273–307.
Greub, G. & Raoult, D. (2004). Microorganisms resistant to free-living amoebae. Clinical Microbiology Reviews, 17(2), 413–433.
Scheid, P. (2014). Relevance of Acanthamoeba in clinical settings: A review. Pathogens, 3(4), 875–892.