Kanser, hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması ve çevre dokulara yayılmasıyla karakterize edilen, oldukça kompleks bir hastalık grubudur. Tıpta kaydedilen önemli ilerlemelere rağmen, kanserin hâlâ kesin bir tedavisinin bulunmamasının temelinde çeşitli biyolojik, genetik ve çevresel faktörler yatmaktadır.
Her şeyden önce, kanser tek bir hastalık değildir; farklı genetik mutasyonlara, hücresel özelliklere ve tedaviye yanıt mekanizmalarına sahip yüzlerce alt türden oluşur. Bu heterojen yapı, evrensel bir tedavi yöntemi geliştirilmesini son derece güçleştirmektedir.
Öte yandan, tümörler zaman içinde evrim geçirerek uygulanan tedavilere karşı direnç geliştirebilir. Kemoterapi ya da hedefe yönelik tedaviler sonrasında tümör içindeki bazı hücreler hayatta kalarak tedaviye dirençli alt popülasyonlar oluşturabilir. Bu durum, hastalığın nüks etmesi halinde daha agresif ve tedaviye yanıt vermeyen formlarda geri dönmesine neden olabilir.
Bağışıklık sistemine yönelik tedaviler, kanserle mücadelede umut vadeden gelişmeler arasında yer almaktadır. Ancak, immünoterapilerin bazı hastalarda etkisiz kalması, genellikle tümör mikroçevresinin baskılayıcı özellikleriyle ilişkilidir. Ayrıca, bireysel genetik farklılıklar da tedavi yanıtını sınırlayan önemli etkenler arasında yer alır.
Sonuç olarak, kanserin kesin bir tedavisinin henüz geliştirilememiş olması, hastalığın çok katmanlı ve dinamik doğasından kaynaklanmaktadır. Ancak kişiye özgü tedavi yaklaşımlarındaki gelişmeler ve moleküler düzeydeki yenilikler, gelecekte daha etkili çözümlerin ortaya çıkacağına dair umut vermektedir.
Hanahan, D., & Weinberg, R. A. (2011). Hallmarks of cancer: the next generation. Cell, 144(5), 646–674. https://doi.org/10.1016/j.cell.2011.02.013
Holohan, C., Van Schaeybroeck, S., Longley, D. B., & Johnston, P. G. (2013). Cancer drug resistance: an evolving paradigm. Nature Reviews Cancer, 13(10), 714–726. https://doi.org/10.1038/nrc3599
Chen, D. S., & Mellman, I. (2017). Elements of cancer immunity and the cancer–immune set point. Nature, 541(7637), 321–330. https://doi.org/10.1038/nature21349