Denizanalarından İlham Almak: Akışkanlar Dinamiği

İçerik Yazarı: Fatma Melike Şahin

Editör: Elif Nur Öztürk

Tasarım: Gülizar Beyza Verim

İnsanlığın bilimde ve teknolojide ilerlemesi; doğaya hayran olması, onu incelemeye ve çözmeye çalışması, sonuç olarak da elde ettiklerini harmanlayıp yararına kullanmasıyla yani doğanın sunduğu köklü mirası değerlendirmesiyle gerçekleşmiştir. Tarih boyunca insanlar kuşlardan esinlenerek uçak kanatlarını tasarlamış, baykuşlardan esinlenerek biyonik kulakları geliştirmiş ve kedilerden esinlenerek gece görüş kameralarını icat etmiştir. Bilim insanlarının ve mühendislerin bir diğer ilham kaynağı ise denizanaları olmuş ve olacaktır.

Denizanaları okyanusta aktif hareket edebildiğini keşfettiğimiz ilk canlı türüdür. Merkezi sinir sistemleri olmamasına karşın ince bir kas tabakasının sayesinde vücutlarının alt kısmındaki salkım görünümlü kümeciklerin hareketiyle her kasılma sonucunda suyu mükemmel dairesel şekle sahip halkalarla girdap oluşturarak iter ve Newton Kanunları gereğince buna tepki olarak ilerlerler, bu girdap aynı zamanda avlarını beslenme açıklıkları olan tentaküllerine doğru çeker. Denizanalarının sudaki bu hareketi sanki hidrodinamik ilmine hakimmiş gibi en yüksek verimde gerçekleşir.

Denizanalarından esinlenilerek roket ve helikopterlerin itki sistemleri geliştirilmiştir, benzer şekilde denizaltıların pervanelerinin yarattığı sürekli jet akışı yerine titreşimli bir akış oluşturan mekanik eklemlerin kullanılmasının sağlayacağı öngörülen yaklaşık %40’lık verim göz önünde bulundurularak bu alandaki çalışmalar devam etmektedir.

Sağlıklı bir insan kalbinin sol kulakçık ve karıncığının arasındaki ince kas perdesinin benzer bir prensiple çalışarak kanı halkasal olarak ittiği keşfedilmiştir ve hassas elektronik stetoskopların geliştirilmesiyle erken teşhis mümkün kılınabilecektir.

NASA ise denizanalarının fizyolojisinden değil anatomisinden yola çıkarak gövdelerinden esinlenmiş ve uzay araçlarında ısı yalıtımını sağlayan ve hafif olan aerojeli icat etmiştir.

Denizanalarını gözlemleyerek potansiyel akış teorisini açıklayabilen denklemler kurmak, büyük yangın felaketlerinde alevlerin rüzgârın etkisine göre seyri hakkında bilgi edinebilmek, su ve hava araçlarını geliştirebilmek, robotikte, otomotivde, santrallerde ve mimarîde çığır açabilecek yenilikler yapabilmek çok da uzak gelecekte sayılmaz!