Maddenin En Çılgın Hali

İçerik Yazarı: Kazım Kokmaz

Editör: Elif Nur Öztürk

Tasarım: Sudenaz Kesik

Yazımıza başlamadan önce bir soru sormak istiyorum. Maddenin kaç hali vardır?

Cevabınız 3 müydü? Maalesef soruyu yanlış bildiniz. Muhtemelen, doğada en çok bulunan maddenin halini gözden kaçırdınız: Plazma hali. Gelin birlikte bugünkü yazımızda plazma fiziğini ve plazma fiziğinin uygulama alanlarını inceleyelim. 

Plazma, yüksek sıcaklık ve güçlü elektromanyetik alanlar sayesinde atomların elektronlarını kaybetmesiyle oluşan, iyonlardan ve serbest elektronlardan meydana gelen iyonize gaz olarak tanımlanmaktadır. Plazma halinde, iyonlar ve serbest elektronlar, atom ve moleküllere daha fazla bağlı kalmazlar. Bunun yerine birbirleriyle sürekli etkileşim halindedirler. Böylelikle kolektif bir davranış sergilerler. Bu da plazmalara özgü dalga ve salınım türlerinin ortaya çıkmasına yol açar. Plazma yüksek bir elektrik iletkenliğine sahiptir. İçerdiği parçacıklar sebebiyle elektromanyetik alandan etkilenir. Bu alan içerisinde karmaşık ve dinamik hareketler sergilemektedir.

Plazma fiziğinin en önemli uygulamalarından biri nükleer füzyon enerjisi çalışmalarıdır. Bu çalışmalarda güneşteki enerji üretim mekanizması taklit edilerek büyük miktarda enerji elde edilmesi amaçlanmaktadır. Eğer bu teknoloji kontrol altına alınabilirse, insanlık olarak sürdürülebilir ve neredeyse sınırsız bir enerji kaynağına sahip olabileceğiz. Ayrıca, plazma günlük hayatımızda floresan lambalar, neon tabelalar ve plazma ekranlarda karşımıza çıkar. Endüstriyel alanda kaplama, kesme ve kaynak gibi işlemlerde kullanılmaktadır. Tıpta ise cerrahi aletlerin sterilizasyonunda, yaraların iyileştirilmesinde ve kanser tedavisine yönelik araştırmalarda plazma uygulamaları bulunmaktadır. Bunlar haricinde uzay ve atmosfer fiziği çalışmaları ile doğal plazmaların araştırılması da plazma fiziğinin uygulama alanlarına girmektedir.

Özetle, plazma fiziği sadece plazma ve özelliklerini araştırmakla kalmaz, enerjiden tıbba kadar geniş bir alanda yenilikçi teknolojiler ve çözümler geliştirilmesine öncülük eder.