Konumuz Aspirin

İçerik Yazarı: Zeynep Baykara

Editör: Fatma Melike Şahin

Tasarım: Gamze Duman

Öncelikle aspirinin tarihçesiyle başlayalım. Milattan önce 5 . yüzyıldan beri salisin (aspirinin ana maddesi) ağrı dindirici olarak kullanılmıştır. Söğüt ağacı kabuğu ve yapraklarının çiğnenmesinin ya da bunların kullanılması ile hazırlanan ilaçların ağrıyı dindirildiği, o dönemin bilim adamları tarafından keşfedilmiştir.

Felix Hoffmann'ın tedavi amaçlı üretmeyi başarmasından sonra 1898’de patenti alınıp piyasaya sürüldü. Uzun bir süre reçeteli satıldıktan sonra 1915 yılına gelindiğinde 20’li paketler halinde reçetesiz bir şekilde satılmaya başlandı. Hatta o kadar fazla talep gördü ki 1950 yılında dünyanın en çok satılan ilacı olarak Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi. 

Peki aspirin ne için kullanılır? Aspirin; ağrı kesici, ateş düşürücü, yangı (iltihap) giderici etkilere sahip bir ilaçtır. Son yıllarda yapılan araştırmalar, aspirinin kalp krizi ve inme gibi olayları önlemede etkili olabileceğini göstermektedir. Aspirin, kan pıhtılaşmasını önleyerek bu tür olayların riskini azaltabilir. Bu nedenle, kalp hastalığı ve inme riski yüksek olan kişilere doktorlar tarafından düşük dozda aspirin kullanımı önerilmektedir. 

Sadece insan vucüdundaki etkilerden bahsetmek olmaz tabii ki. Aspirinin içindeki salisilik asit bitkilerde savunma mekanizması üzerinde etkilidir. Ayrıca yapılan bir araştırmaya göre özellikle yaşlıların hafıza kayıplarını azalttığı da gözlemlenmiştir.

Aspirinin yararları yanı sıra birçok yan etkisi bulunur. Dünyada ve hatta ülkemizde en çok kullanılan ilaç olan aspirinin aşırı kullanımı ise birçok rahatsızlığa yol açar.  Mide yanması, ülser, kanama riski gibi durumlardan dolayı doktora danışılmadan kullanmaması gerekir. Ayrıca alkolle kullanıldığında mide kanaması riski de artabilir. 

Bazı insanlar ise aspirin direncine sahiplerdir. Araştırmalarda belirtilen bulgular, bazı insanların aspirin direncine sahip olduğunu gösteriyor. Aspirin direnci, aspirinin trombosit üretimini ve aktivasyonunu etkisiz hale getirerek pıhtı oluşumunu engellememesidir. 

Bu durum, aspirinin beklenen etkisini göstermemesi anlamına gelir. Aspirin direnci, bazı kişilerde daha yaygın olabilir ve bu durum, özellikle aspirin kullanan bireylerde gözlemlenebilir. Ancak, aspirin direnci olan kişilerin tedavi planlarını belirlemek için doktorlarına danışmaları önemlidir.