Atomların Hikâyesi: Sıfırdan Bir Element Oluşturmak

İçerik Yazarı: Işıl Akarçay

Editör: Fatma Melike Şahin

Tasarım: Ece Kara

Periyodik tablo, modern kimyanın kutsal kitabı gibidir. Her bir atom, evrenin yapı taşlarını simgeler. Ancak, bu tablo tamamlanmış bir yap-boz değildir bilakis hâlâ keşfedilmeyi bekleyen boşlukları barındırır. Yeni bir element bulmak, yalnızca bir atom numarası eklemek değildir; evrenin sırlarına bir adım daha yaklaşmaktır.

Yeni elementlerin büyük bir kısmı doğal olarak bulunmaz. Bu nedenle bu elementler, yüksek enerjili parçacık çarpıştırmaları gibi yöntemlerle laboratuvar koşullarında sentezlenmektedir. Bu süreçte ağır çekirdekli atomlar çarpıştırılır böylece kararsız ama kısa süreliğine var olan süper-ağır elementler ortaya çıkar.

Rus, Japon ve Amerikalı bilim insanlarının 2016’daki iş birliği sayesinde periyodik tabloya dört yeni element eklendi: Nihonyum (Nh), Moscovyum (Mc), Tennessin (Ts) ve Oganesson (Og).

Bu elementlerin keşfi temel bilimde çığır açmakla kalmadı. Aynı zamanda nükleer fizik, malzeme bilimi ve hatta astrofizik gibi alanlara da ışık tuttu. Fakat, bu başarı kolay kazanılmadı, elementlerin varlığı yalnızca deneysel olarak gözlenmekle kalmadı.

Zaman içinde ilgili uluslararası kurumlar tarafından değerlendirilen bu elementler, gerekli onayların ardından resmî olarak kabul edildi. Bu da “yıllarca süren sabır, doğrulama ve bilimsel etik” demek.

Yeni elementlerin peşinde koşmak, bir anlamda insanın bilgi sınırlarını zorlama çabası. Henüz “orada olmayan” bir şeyi görmek, atom çekirdeği kadar yoğun bir hayal gücü ve bilimsel bir kararlılık gerektirir. Belki de bu yüzden her yeni element bir bilimsel başarıdan çok daha fazlasıdır: Bilimin kendini aşma serüvenidir.