Bir Bilgisayar Bilimcisinin Nobel Kimya Yolculuğu: Demis Hassabis

İçerik Yazarı: Zeynep Baykara

Editör: Fatma Melike Şahin

Tasarım: Ece Kara

Bu yıl Nobel Ödülleri’nde kimya alanında ödül alan üç kişiden biri olan Demis Hassabis’i konu alacağız. Öncelikle kimdir bu Demis Hassabis? Demis Hassabis 48 yaşında Britanyalı bilgisayar bilimci, yapay zekâ araştırmacısı ve girişimcidir. Kendisinin de kurucu ortağı ve CEO’su olduğu iki tane şirketi (Google DeepMind ve Isomorphic Labs) bulunmaktadır. “Peki kimya tarafına yönelmemiş biri nasıl oldu da dünyadaki en önemli ödüllerden biri olan Nobel Kimya Ödülü’nü aldı?” dediğinizi duyar gibiyim.

O zaman bir de üniversiteden mezun olduktan sonra neler yapmış onlara bakalım. Bullfrog’dan sonra Queens' College, Cambridge'de eğitimine devam eden ve Bilgisayar Bilimleri Tripos programını tamamlayarak 1997 yılında çifte birincilik ile mezun olan Hassabis, Arkadaşı Peter Molyneux’un kurduğu LionHead Studio’da çalışmaya başladı. Sonrasında University College London'da sinir bilim araştırmalarında yer alarak hafıza, imgeleme ve amnezi üzerine önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Bu çalışmaları ona sinir bilim alanında saygın bir yer kazandırdı ve bilimsel kariyerinde derin izler bıraktı.

Hadi biraz da Nobel aldığı projesinden bahsedelim. Demis Hassabis'in Nobel Kimya Ödülü'nü almasının ardındaki en büyük nedenlerden biri, yapay zekâ ve makine öğrenimi teknolojilerinin biyoloji ve kimya alanında devrim yaratacak şekilde uygulanmasıydı. Hassabis'in kurucusu ve CEO'su olduğu Google DeepMind, yapay zekâ destekli bilimsel keşiflerde büyük başarılar elde etmesinin üzerine AlphaFold adlı projeyi yaptı. Bu proje karmaşık protein yapılarının hızlı ve doğru bir şekilde modellenmesini sağlayarak, bilim insanlarının ilaç geliştirme, biyoteknoloji ve hastalık mekanizmalarını anlama alanlarında büyük ilerlemeler kaydetmelerine olanak tanıdı.

Proteinlerin üç boyutlu yapısı, biyolojik işlevlerini belirler ve bu yapının doğru bir şekilde tahmin edilmesi, biyokimyada çözülmesi gereken en zorlu sorunlardan biriydi. Yıllarca süren deneysel yöntemlerle çözülebilen bu problemleri, AlphaFold birkaç saat içinde çözebiliyor. Bu devrim niteliğindeki keşif, protein yapılarının çözülmesiyle ilgili birçok bilinmezi ortadan kaldırdı ve kimya, biyoloji, tıp gibi birçok alanda bilim insanlarına yeni kapılar açtı.

Hassabis’in liderliğindeki bu proje, bilimde yapay zekânın dönüştürücü gücünü göstermesi açısından Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Daha 48 yaşında Nobel’ini alan Hassabis aslında her alanda yapay zekanın ne kadar önemli olduğunun bir kez daha altını çizdi.